|
|
|
|
|
W latach 1661-65, za panowania Fryderyka III, wzniesiona została przez Henryka Rüse nadbrzeżna cytadela - Kastellet. W wieku XVII powstały pierwsze prowizoryczne umocnienia przy wejściu do portu - Trekroner i Provesten, ukończone około 1713 roku. W roku 1767 powstały nadbrzeżne umocnienia Lynetten. W roku 1777 została powołana komisja d/s obrony, która rozwiązana została po 88 latach, w roku 1865! W roku 1786 powstał plan budowy 3 fortów nadbrzeżnych: Stubbefort, Trekroner i Provesten. Rozbudowa Provesten miała miejsce w 1802 roku, a Trekroner w 1827.
Ożywienie prac nastąpiło około 1851 roku. W 1853 Korpus Inżynierów przystąpił do pracy przy wzmocnieniu Provesten i budowie 3 nowych fortów nadbrzeżnych. Powstał również plan (niezrealizowany) otoczenia miasta pierścieniem 18 fortów. W roku 1858 przyznano fundusze; w 1860 powstał plan (niezrealizowany) budowy w morzu fortu Middelgrund. W roku 1868 umocnienia twierdzy Kopenhaga składają się z bastionowego rdzenia i umocnień nadbrzeżnych: baterii Ny Kalkbraenderi (z 1864) z 4 działami, fortu Trekroner (68 dział i 7 moździerzy), Lynetten (26 dz, 2 m), fortu Mellem (14 dz, 2 m), fortu Provesten (56 dz, 3 m) i baterii Strickers (z 1801) z 6 działami oraz drugiej linii, czyli starych bastionowych umocnień Quintus, Sextus, Langelinie, małej baterii Huth przy Langelinie i Kastellet.
W roku 1872 powołana została nowa komisja, pod kierownictwem C.A.F. Thomsena z Ministerstwa Wojny. Składała się z 6 oficerów armii oraz 4 oficerów marynarki.
W latach 1886-94 została zbudowana betonowa, pancerna twierdza Kopenhaga. Najpierw zbudowane zostały dwie duże baterie Charlottenlund (nadbrzeżna bateria Charlottenlund (1886-87), załoga 300 ludzi, narys nieregularny, rozpiętość około 200 metrów, wodna fosa, dwie małe kaponiery z płyt pancernych do obrony fosy, uzbrojenie: 12 haubic 290 mm, 4 działa 120 mm) i Kastrup (nadbrzeżna bateria Kastrup (1886-89), załoga 200 ludzi, wodna fosa, czoło złożone z 3 bastej, 2 nadszańce, rozpiętość około 300 metrów, uzbrojenie: 4 działa 305 mm i 2 działa 150 mm) na północnej i południowej flance wschodniego odcinka nadbrzeżnego oraz baterie i kaponiery Ordrup Krat na odcinku północnym. Później, dzięki inicjatywie Wilhelma Nissena (1850-1897), powstał duży pancerny fort główny (na odcinku północno-wschodnim) Garderhoj.
Garderhojfortet (1886-91) to fort główny o narysie prawie kwadratowym (rozpiętość 180 metrów, bok 160 m), załoga składała się z 200 artylerzystów i 250 żołnierzy piechoty, stok ziemny, przeciwstok betonowy z łukami opróżnionymi, w suchej fosie 3 kaponiery: podwójna szyjowa, podwójna rewersowa i rewersowa, parterowe betonowe koszary szyjowe z centralnie umieszczoną wieżą pancerną na dwa działa 150 mm [o zasięgu 5,5 km] i dwiema wieżami 53 mm [5 km], centralny blok betonowy zawierał wieże pancerne: dwie wieże 150 mm [5 km], dwie wieże wysuwane 75 mm [5 km] oraz dwie wysuwane wieże obserwacyjne formy Borch i Henriksen; dwie poterny łączyły blok z wysuniętymi na czoło fortu dwiema wieżami z 10-lufowymi 8 mm karabinami maszynowymi systemu Gatling (model 1889) o zasięgu efektywnym 600 metrów i szybkostrzelności 600-900 strzałów na minutę. W kaponierach fortu znajdowało się następujące uzbrojenie: 4 działa 47 mm [3,7 km, 10-20 strz/min] oraz 9 dwulufowych 8 mm karabinów maszynowych systemu Gardner (model 1889) o zasięgu efektywnym 600 metrów i szybkostrzelności 200-400 strz/min. W przeciwskarpie fosy znajdowały się dodatkowe schrony dla ludności dla około 2300 osób.
Fort Lyngby (załoga 200 ludzi, uzbrojenie: 2 wieże 2 * 150 mm, 2 wieże wysuwane 75 mm, 1 wieża ?, 3 działa 150 mm na lawetach polowych), trójkątny fort pancerny powstał w latach 1887-92. Pancerna bateria Hvidore (1892-93), sprzężona z baterią Christiansholms (betonowa bateria Christansholms z 1887-89: załoga 120 ludzi, uzbrojenie: 3 wieże pancerne z działami 150 mm oraz 2 wieże z 8 mm km - model 1889, narys trójkątny z zaokrąglonymi narożnikami, chyba wodna fosa), utworzyła silną linię Christiansholmslinie (dwie baterie sprzężone wyposażone były w 8 dział 150 mm i 8 * 90 mm) na odcinku północnym. W latach 1888-92 według projektu płka E.J.Sommerfeldta (1842-1903) zbudowano na odcinku zachodnim poligonalny wał o długości 14 kilometrów, składający się z Vestenceinten (12 półkaponier i 2 kaponiery podwójne) oraz Husumenceinten (1 kaponiera podwójna i 1 półkaponiera). Długość odcinka poligonalnego wynosiła około 650 metrów, półkaponiery były uzbrojone w działo 75 mm i dwa dwulufowe 8 mm karabiny maszynowe.
Szeroki wał ze stanowiskami dla artylerii krył poterny do półkaponier i kaponier oraz schrony i magazyny amunicyjne. Małe parterowe półkaponiery usytuowane były na uskokach wału i od przepola osłonięte nasypem ziemnym. Kaponiery podwójne były oddzielone od wału i od przedpola osłonięte ziemnym rawelinem. Przed wałem znajdowała się wodna fosa o szerokości 16 m i głębokości około 2,5 m. Fosa w kilku miejscach przecięta była grodzami-batardeau. Za wałem znajdowały się tory kolejowe dla artylerii kolejowej.
Wał na obu flankach został zamknięty: na południu baterią Avedore (betonowa bateria z 1892-93 położona była 300 metrów od brzegu morza, narys nieregularny o rozpiętości około 160 metrów, wodna fosa o szerokości 4-13 metrów, na osi miała trawers kryjący magazyny i maszynownię, załogę 200 osób, uzbrojenie stanowiło 8 haubic 11 calowych), na północy fortem Gladsaxe z 1892-93 (bliźniacze forty Gladsaxe i Bagsvard miały załogę 100 ludzi, narys trójkątny i 4 wieże wysuwane z działami 120 mm). W roku 1895 ukończono duży fort morski Middelgrund. W latach 1891-94 zbudowano na odcinku północnym mały fort pancerny Fortun (wg tego samego schematu co fort Lyngby). W roku 1893 ukończono fort Bagsvaerd.
W fortyfikacjach kopenhaskich zastosowane zostały betonowe forty pancerne: Lyngby, Fortun, Gladsaxe, Bagsvaerd o charakterystycznym trójkątnym narysie (podobny narys miała bateria Christiansholms, która była nieco mniejsza, założona została na planie trójkąta z zaokrąglonymi narożnikami, dość stromy stok i najprawdopodobniej wodną fosę, ponadto miała podwójną kaponierę szyjową).
Fort miał narys trójkąta prostokątnego o rozpiętości około 150-180 metrów. W szyi znajdowały się koszary parterowe, betonowe. W załamaniach koszar znajdowały się dwie kaponiery do flankowania fosy szyjowej, wyposażone w działa 75 mm lub 120 mm oraz karabiny maszynowe 8 mm. Na koszarach zgrupowane były wieże pancerne. Stok spłaszczony z kratą forteczną u podstawy, fosa sucha, przeciwstok ziemny. Na osi fortu podwójna kaponiera rewersowa.
Twierdza Kopenhaga miała pierścień forteczny o promieniu 10-12 km (od Amalienborg), szeroko zaplanowane zalewy z rozbudowanym systemem tam (na odcinku północnym) chronionych przez baterie, kaponiery i baterie karabinów maszynowych, i w swojej ostatecznej formie składała się z:
Uzbrojenie twierdzy miało zasięg do 15 km (działa 305 mm). Zastosowane działa miały zasięgi:
W roku 1894 uzbrojenie przedstawiało się następująco:
W szczególności należy podkreślić, że uzbrojenie fortów morskich i nadbrzeżnych pozwalało na pokrycie ogniem dowolnego punktu cieśnin, najczęściej ogniem wielokrotnym z dwóch lub więcej fortów. Na uzbrojeniu twierdzy znajdowało się m.in. 6 przewoźnych wież pancernych Grusona z działami 53 mm z roku 1890 (o zasięgu 3,8 km) oraz 6 haubic 150 mm (z roku 1891) na kolejowych lawetach opuszczanych i podnoszonych do strzału (o zasięgu 6,5 km). Działa ruchome przewidywano do zastosowania na poligonalnym odcinku zachodnim twierdzy.
Fort Masnedo (1912-15, duży, trójkątny fort pancerny - na wale znajdowały się betonowe kazamaty działowe i schrony pogotowia, piętrowe koszary szyjowe z podwójną kaponierą szyjową, na osi podwójna kaponiera rewersowa, działa umieszczone były w wieżach, na betonowych stanowiskach na wale lub w betonowych kazamatach ze stalowymi okiennicami, uzbrojenie: 2 * 150 mm, 6 * 120 mm, 4 * 37 mm), bateria Mosede (1913-16, załoga 150 ludzi, rozpiętość 150 m, uzbrojenie: 6 haubic 120 mm, znajdowała się 12 km na zachód od pierścienia fortecznego twierdzy Kopenhaga na południowym brzegu Zelandii), bateria Haarbolle (1914-15), fort Lynaes (1914-16), bateria Spodsbjerg (1917), bateria Borgsted (1917) zostały wybudowane na północnych i południowych brzegach Zelandii.
 |
 mariusz@mariwoj.pl |