|
|
|
|
|
Twierdza położona jest na Mazurach nieopodal miejscowości Giżycko (niem: Lötzen w Prusach Wschodnich).
"Feste Boyen" jest właściwie dużym fortem zaporowym - może trzeba by ją nazywac fortecą, a nie twierdzą dla odróżnienia od olbrzymich twierdz poligonalnych lub pierścieniowych?
Pomysł budowy twierdzy zrodził się już w 1818 roku (Grolman, Boyen), jednak wieloletnie zabiegi von Boyena przyniosły skutek dopiero w 1841 roku, kiedy został on ministrem wojny Królestwa Prus - nowy król Fryderyk Wilhelm IV przychylił się do koncepcji i w grudniu 1841 roku wydał zgodę na budowę.
Feste Boyen, bo tak nazwano fort na cześć marszałka Hermanna Leopolda Ludwiga von Boyen, dwukrotnego ministra wojny (1814-19, 1841-47), był nowoczesnym, dużym, zamkniętym fortem przystosowanym do obrony okrężnej. Siedmioboczny narys ma cztery front bastionowe i trzy poligonalne z kaponierami we wklęsłych załamaniach kleszczowego wału. Północny odcinek poligonalno-kleszczowy miał z tyłu drugi wał. Wał miał mur Carnota, w barkach bastionów umieszczono kazamatowe kaponiery. Przed dwiema bramami w kurtynach frontów bastionowych umieszczono raweliny (z kaponierami barkowymi?) później zlikidowane. Poszczególne elementy obronne fortu noszą nazwy: bastion Leopold, bastion Hermann, bastion Światło (niem: Licht), bastion Prawo (Recht), bastion Miecz (Schwert), bastion Ludwig, kleszcz. Bastion Ludwig jest właściwie kleszczem, a bastiony Leopold i Miecz są półbastionami.
Na dziedzińcu fortu znajdują się trzy budynki koszarowe (każdy na 500 żołnierzy), prochownie i magazyny, piekarnia. W bastionach południowych (Światło i Prawo) wybudowano podwalnie - łukowa podwalnia w bastionie Prawo powstała dopiero w 1874 i mieściła laboratorium.
Wybudowano cztery bramy: Giżycką, Kętrzyńską, Prochową, Wodną. Podwójna (zewnętrzna - sklepiona poterna przed przedstok, wewnętrzna przez wał - z uchylnym mostem i wrotami od strony dziedzińca) brama główna Giżycka umieszczona została obok jednej z kaponier, w barku bastionu Miecz. Pozostałe bramy umieszczono w kurtynach. Brama Wodna miała służyć wprowadzaniu barek z zaopatrzeniem bezpośrednio na dziedziniec twierdzy, ale w roku 1868 kanał "wjazdowy" do twierdzy zasypano, a w bramie zainstalowano most uchylny.
W roku 1868 na południe od twierdzy, nad brzegiem jeziora wybudowano tor kolejowy, który przechodzi w bezpośredniej bliskości południowo-wschodniego frontu Światło-Prawo. Przystań przy bramie Wodnej zasypano.
W latach późniejszych (1908) na wale umieszczono betonowe stanowiska artyleryjskie dział 90mm i działek szybkostrzelnych 37mm oraz stanowiska obserwacyjne nakryte żelaznymi kopułami.
26 sierpnia 1914 r. na przedpolach twierdzy doszło do półtoragodzinnego ostrego starcia pomiędzy Rosjanami a Niemcami, a nastęnego dnia komendant obleganej twierdzy płk Busse odrzucił żądanie poddania się.
Do 1957 forteca zajęta była przez Ludowe Wojsko Polskie, potem wykorzystywana przez przemysł spożywczy, obecnie (1998) jest udostępniona turystycznie, na jej terenie znajduje się schronisko młodzieżowe i mieści siedziba Klubu Miłośników Twierdzy Boyen.
Zdjęcia różne
Zewnętrzna brama Giżycka - fasada zewnętrzna.
Wewnętrzna brama Giżycka zimą - fasada wewnętrzna.
Zdjęcia Grzegorza Jaroszewicza i Daniela Modzelewskiego - 1998
Zewnętrzna brama Giżycka, fosa, kaponiera między bastionem Ludwig i bastionem Miecz - widok z bastionu Ludwig.
Dziedziniec przed wewnętrzną bramą Giżycką i jej fasada (uchylnego mostu już nie ma).
Fasada wewnętrzna wewnętrznej bramy Giżyckiej od strony dziedzińca fortu.
Fasada zewnętrzna bramy Wodnej. W fosie przed bramą znajdowała się do 1868 przystań, do której z Jeziora Niegocin prowadził kanał. Mostu uchylnego też już nie ma.
Fasada wewnętrzna bramy Wodnej.
 |
 mariusz@mariwoj.pl |