 |
|
|
|
Carl Wilhelm Georg von Grolman (30 VII 1777 Berlin - 1843 Poznań), pruski generał piechoty, drugi syn Prezydenta Tajnego Trybunału Heinricha Dietricha von Grolmana. W 1791, w wieku 14 lat wstąpił do wojska, w 1806 roku został adjutantem marszałka polnego von Möllendorfa, w sztabie którego (oraz w sztabie generała L'Estocq) wziął udział w działaniach wojennych. W 1807 został przydzielony do Komisji Reorganizacji Armii, kierowanej od 25 VII 1807 przez gen. Gerharda von Scharnhorsta (1755-1813). Reformy Scharnhorsta zostały wkrótce zahamowane, August von Gneisenau (1760-1831) udał się do Wielkiej Brytanii, Hermann von Boyen (1771-1848) i Carl von Clausewitz (1780-1831) wstąpili na służbę rosyjską, a Grolman w 1809 na austriacką. Sam Scharnhorst usunięty ze stanowiska poddany został w 1810 nadzorowi policyjnemu. Po krótkim epizodzie wojennym w Saksonii u boku gen. Kienmayera udał się Grolman przez Wielką Brytanię do Hiszpanii, aby walczyć z Anglikami przeciwko Francuzom. W styczniu 1812, po kapitulacji pod Valencją dostał się na jakiś czas do niewoli francuskiej. W 1813 powrócił na służbę pruską i znalazł się w Korpusie dowodzonym przez gen. Gerharda von Blüchera (1742-1819), jego udziałem stały się klęski armii pruskiej pod Lützen i Bautzen w maju 1813 roku; w korpusie gen von Kleista został Szefem Sztabu. W lutym 1814 roku wziął udział w marszu na Paryż. Po zawarciu pokoju został generałem majorem i dyrektorem sztabowego Drugiego Departamentu Ministerstwa Wojny. W 1815 jako Generalny Kwatermistrz u boku Gneisenaua, szefa sztabu korpusu Blüchera, przyczynił się do zwycięstwa pod Waterloo. Po wojnie powrócił na stanowisko w berlińskim Ministerstwie Wojny, gdzie prowadził prace nad organizacją pruskiego Sztabu Generalnego, którego był szefem w latach 1815-19. Zajmował się także organizacją obrony państwa pruskiego i Związku Niemieckiego. Droga do reformy systemu wojskowego w Prusach nie była bynajmniej popierana przez koła polityczne i wojskowe. W 1819 roku dymisje złożył najbardziej radykalny zwolennik reform, ówczesny minister wojny Hermann von Boyen. W 1819, po zwolnieniu von Boyena, posadę w Berlinie stracił także von Grolman, a kierunek reformatorski poniósł klęskę na długie lata. Tylko dzięki przychylności Księcia Augusta (1779-1843, brata Luizy Hohenzollern, żony Antoniego Radziwiłła) w 1825 von Grolman objął dowództwo 9 Dywizji w Głogowie, a w 1832 został dowódcą stacjonującego w Wielkim Księstwie Poznańskim V Korpusu Armijnego. Wraz z Nadprezydentem Flotwellem uchodził w Poznaniu za polakożercę i sprzyjał germanizacji Poznańskiego. Znana jest jego wypowiedź (z 22 maja 1817 roku w piśmie do króla Prus Fryderyka Wilhelma III) nt. potrzeby ufortyfikowania Poznania, który "musi być twierdzą. Będzie ona gwarantem, że Prusy za żadną cenę nie odstąpią tak potrzebnych im ziem i jednym ciosem zmiażdżą odwieczne knowania i intrygi Polaków". Oczywiście Poznań, leżący na najkrótszej drodze ze wschodu do Berlina (60 km od granicy) musiał zostać ufortyfikowany niezależnie od poglądów Grolmana.
W 1839 otrzymał Golman najwyższe pruskie odznaczenie - Order Czarnego Orła, a w 1842 roku z okazji jubileuszu 50-lecia służby wojskowej otrzymał brylanty do Orderu. W 1837 opublikował "Geschichte des Feldzuges 1815 in den Niederlanden" (Berlin 1837), a w 1842 opracowaną ze swoim adjutantem von Damitzem "Geschichte des Feldzuges 1814" (Berlin 1842).
W latach 1832-43 von Grolman dowodził V Korpusem Armijnym - siedziba dowództwa mieściła się wówczas w skromnym budynku, na miejscu którego od 1904 roku wznosi się gmach byłego Muzeum im. Cesarza Fryderyka III, siedziba Muzeum Narodowego w Poznaniu.
Generał zmarł 15 września 1843 w Poznaniu, został pochowany na stokach Fortu Winiary, na tamtejszym Cmentarzu Garnizonowym (nieistniejącym). W roku 1845 postawiono na jego grobie prosty "żołnierski" kamień nagrobny. Grób generała uległ zniszczeniu w czasie szturmu na Cytadelę w 1945 roku. ale o dziwo granitowy kamień z grobu można obejrzeć jeszcze teraz, choć raczej niewielu ma tego świadomość - znajduje się na terenie Cytadeli na tarasie za Pomnikiem Bohaterów, i przyozdobiony tabliczką ze stosownym napisem (pod którą widać jeszcze ślady po skutym napisie "Grolman"), wskazuje początek jednej z alejek na terenie nieistniejącego Fortu Winiary - zadrzewionej Alei Braterstwa Broni.
Kamień z grobu Grolmana. Cytadela Poznańska 1999
 |
 mariusz@mariwoj.pl |